การนอนหลับ

การปรับไลฟ์สไตล์และนาฬิกาชีวิตเพื่อการนอนที่ดี

ไลฟ์สไตล์ผู้หญิงยืดแขนเหมือนกำลังสบาย

ไลฟ์สไตล์เพื่อการนอนหลับที่ดีมี 2 แบบ ดังนี้ 

อย่างแรก คือ บทบาทโดยตรง โดยมีพฤติกรรม เช่น การออกกำลังกาย การอาบน้ำ 
อย่างที่สอง  คือ บทบาทโดยอ้อม หากคุณปรับนาฬิกาชีวิตให้เป็น 24 ชั่วโมง อย่างสม่ำเสมอ จะทำให้คุณนอนหลับได้อย่างสบาย อีกทั้งกิจกรรมบางอย่าง เช่น การอาบแดด ก็ช่วยได้เช่นกัน

ด้วยพฤติกรรมเหล่านี้ก็ทำให้ได้รู้ว่า การทำกิจกรรมในช่วงเวลาต่าง ๆ นั้น ก็เป็นสิ่งสำคัญต่อการนอนหลับ
วันนี้เราจะมาบอก และช่วยปรับไลฟ์สไตล์เพื่อทำให้การนอนหลับของคุณดีมากยิ่งขึ้น

แนะนำผู้เขียน

Hiromi Kurihara
Senior sleep health instructor

อาจารย์อาวุโสด้านสุขภาพและการนอนหลับ จบจากสถาบัน Japan Sleep Education System ประเทศญี่ปุ่น โดยมีแนวคิดที่ว่า “การนอนหลับเป็นจุดเริ่มต้นของชีวิต” ปัจจุบันดำรงตำแหน่งกรรมการบริหาร Kenko Shop มุ่งเน้นให้คนไทยตระหนักถึงความสำคัญของการนอนและค้นหาเครื่องนอนสุขภาพจากญี่ปุ่นส่งถึงมือชาวไทย

ยาวไป อยากเลือกอ่าน

การนอนที่ดีเริ่มจากการใช้ชีวิตอย่างเป็นระบบ

ผู้หญิงตื่นแล้วแล้วรู้สึกสดชื่น

     ปัจจุบันมีการใช้ชีวิตไลฟ์สไตล์อย่างหลากหลายมากมาย การนอนก็เป็นไลฟ์สไตล์หนึ่งด้วยเช่นกัน และอย่าลืมไปว่าการนอนหลับให้สบายนั้น ก็มาจากพฤติกรรมการนอนอย่างเป็นระบบ 

     ไม่ว่าคุณจะออกกำลังกายเพื่อสุขภาพหรือ พยายามรับประทานอาหารที่สมดุลมากแค่ไหนก็ตามแต่หากเวลาที่คุณเข้านอนในแต่ละวันนั้นแตกต่างกันคุณก็จะนอนหลับไม่สนิท

 ” ทำไมการทำอะไรอย่างสม่ำเสมอจึงสำคัญ? “

     ภายในร่างกายของเรานั้นมีนาฬิกาชีวิตอยู่ ไม่เพียงแต่จะกำหนดเวลาของการนอนหลับเท่านั้น แต่ยังควบคุมการหลั่งฮอร์โมนและสามารถสำรวจระบบการทำงานต่าง ๆ ภายในร่างกายได้ล่วงหน้าเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการนอนหลับ  โดยการเตรียมพร้อมนั้นไม่สามารถควบคุมได้ด้วยตนเอง

การใช้ชีวิตอย่างเป็นระบบ โดยจัดระเบียบโปรแกรมของนาฬิกาชีวิตของตัวเอง เป็นเคล็ดลับการทำให้การนอนหลับราบรื่นได้

การออกกำลังกาย และพฤติกรรมการนอนเป็นสิ่งสำคัญ

ผู้หญิงออกกำลังกาย

     จากการศึกษาทั้งในประเทศ และต่างประเทศ (การสำรวจแบบสอบถามหลายพันคน) แสดงให้เห็นว่าผู้ที่มีนิสัยออกกำลังกายนั้นจะมีอาการนอนไม่หลับที่น้อยลง 

     โดยเฉพาะอย่างยิ่งการออกกำลังกายเป็นประจำ จะส่งผลต่อการนอน การออกกำลังกายยังมีอิทธิพลต่อการนอนหลับ สิ่งสำคัญคือต้องออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เพราะผลที่ได้จากการออกกำลังกายเพียงครั้งเดียวนั้นไม่ได้มีประโยชน์เท่าไหร่ 

     การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอส่งผลให้คุณสามารถนอนหลับได้ดี และหลับได้ลึกขึ้น  ดูเหมือนว่าการออกกำลังกายจะมีประสิทธิภาพโดยเฉพาะสำหรับผู้ที่มีแนวโน้มที่จะนอนไม่หลับ เช่น ผู้สูงอายุ แต่ในทางกลับกัน การออกกำลังกายที่ต้องใช้กำลังมากก็อาจจะทำให้นอนไม่หลับด้วยเช่นกัน

ผู้หญิงผู้ชายกำลังวิ่ง

     ดังนั้น จึงแนะนำให้ออกกำลังกายแบบแอโรบิกที่มีแรงกระแทกต่ำและต่อเนื่อง (เช่น เดินเร็วหรือวิ่งเบา ๆ ) จะดีที่สุด

     การใส่ใจกับเวลาของการออกกำลังกายจะช่วยให้คุณนอนหลับได้ดีขึ้น ว่ากันว่าการออกกำลังกายในตอนเย็น และตอนกลางคืน (ประมาณ 3 ชั่วโมงก่อนนอน) จะได้ผลดี ประเด็น คือ คุณต้องเพิ่มอุณหภูมิของสมองชั่วคราวด้วยการออกกำลังกายสักสองสามชั่วโมงก่อนเข้านอน หลังจากนั้นเมื่อคุณกำลังเข้านอนอุณหภูมิจากการที่ออกกำลังกายจะลดลง และอุณหภูมิของสมองก็ลดลง จะส่งผลให้หลับได้ง่ายขึ้น 

     แต่อย่างไรก็ตาม คุณห้ามออกกำลังกายใกล้เวลานอนเกินไปเพราะจะทำให้ร่างกายตื่นตัว และจะนอนหลับได้ยาก

เวลาอาบน้ำ คือ สิ่งสำคัญ ที่เป็นอีกหนึ่งไลฟ์สไตล์ที่ช่วยให้การนอนหลับดีขึ้น

ผู้หญิงกำลังอาบน้ำ

     ผลของการอาบน้ำ คือ เราจะได้ผลของความร้อนซึ่งส่งผลต่อการนอน เช่นเดียวกับการออกกำลังกาย คือ เพื่อการเพิ่มอุณหภูมิร่างกายเพียงชั่วคราวก่อนเข้านอน แต่แน่นอนว่าเวลาก็มีความสำคัญเช่นกัน

     การอาบน้ำในตอนเช้า หรือ ตอนบ่ายไม่ได้มีผลต่อการนอน แต่การอาบน้ำในตอนเย็น หรือ ตอนกลางคืนจะมีผลมากกว่า ว่ากันว่าการอาบน้ำก่อนนอนนั้นดีสำหรับการนอน 

     แต่ก็มีความกังวลอยู่ว่าจะทำให้การนอนหลับนั้นแย่ลงได้เหมือนกัน ฉะนั้นหากคุณให้ความสำคัญกับการนอนหลับ แนะนำให้อาบน้ำ 2-3 ชั่วโมงก่อนเข้านอน 

     มีรายงานมาว่า การเพิ่มอุณหภูมิร่างกายประมาณ 2 องศาโดยใช้น้ำร้อนจะมีผลอย่างมากในการนอนหลับสนิท แต่ไม่แนะนำ เพราะจะเป็นการเพิ่มภาระให้กับร่างกาย แม้ว่าอุณหภูมิร่างกายจะสูงขึ้นเพียงแค่ 0.5 องศาก็ตาม

     ก็พบว่าส่งผลต่อการเข้านอน (แช่ในน้ำอุ่นอุณหภูมิ 38 องศา 25-30 นาที หรือ น้ำอุณหภูมิ 42 องศา 5 นาที )

     นอกจากนี้ การอาบน้ำแบบครึ่งตัว (แช่ตัวในอ่างอาบน้ำในน้ำอุ่นประมาณ 40 องศา ประมาณ 30 นาที จนเหงื่อออก) นั้นก็มีผลช่วยในการนอน และเป็นเรื่องดีที่จะเลือกอ่างอาบน้ำที่เหมาะกับสภาพร่างกายและความชอบของคุณ

วัดอุณหภูมิร่างกาย

การปรับนาฬิกาชีวิตด้วยแสงแดด เพื่อให้การนอนหลับดีขึ้น

     ประโยชน์ของแสง คือ ช่วยปรับนาฬิกาชีวิตให้เป็น 24 ชั่วโมง วงจรของนาฬิกาในร่างกายมนุษย์นั้นยาวนานกว่า 24 ชั่วโมง แต่หากคุณไม่คอยทำให้นาฬิกาชีวิตยาวขึ้นในทุก ๆ วัน มันจะทำให้ชีวิตความเป็นอยู่ของคุณนั้นค่อย ๆ ถอยหลังลง

     แสงในตอนเช้ามีผลทำให้นาฬิกาถอยหลังเร็วขึ้น และแสงหลังจากตื่นนอนนั้นเป็นแสงที่มีประโยชน์มากที่สุด ดังนั้นสิ่งแรกที่ควรทำเมื่อตื่นนอนคือเปิดม่านและปล่อยให้แสงจากธรรมชาติเข้ามาในห้อง

ตัวการ์ตูนเล่นโทรศัพท์ออนไลน์

    สิ่งต้องห้าม คือ แสงในตอนกลางคืน เช่น แสงจากหลอดไฟ ซึ่งเป็นแสงตรงกันข้ามกับแสงในตอนเช้า  และแสงในตอนกลางคืนนั้นจะมีพลังในการชะลอนาฬิกาชีวิต ยิ่งกลางคืนยาวนานขึ้น เช่น การทำงานตอนกลางคืน และอื่น ๆ จะทำให้เกิดอาการตื่นตัว และนอนไม่หลับ

     แม้ว่าไฟในครัวเรือน (ความสว่าง 100-200 ลักซ์) การที่ได้รับแสงเป็นเวลานานจะทำให้นาฬิกาชีวิตเดินช้าลง

     นอกจากนี้ เนื่องจากหลอดไฟฟลูออเรสเซนต์ขาวแบบเดย์ไลท์ที่มักใช้ในประเทศญี่ปุ่นมีผลทำให้นาฬิกาในร่างกายทำงานช้าลง ดังนั้นหลอดฟลูออเรสเซนต์สีส้มจึงเหมาะอย่างยิ่ง

     มีโรคที่เรียกว่า “กลุ่มอาการระยะการนอนหลับช้า (โรคนอนหลับผิดเวลา)” เป็นโรคที่ทำให้นอนไม่หลับจนรุ่งเช้า และตื่นจนถึงเที่ยงวัน เมื่อคุณเป็นโรคนี้ คุณจะไม่สามารถรับแสงในตอนเช้าได้อย่างเพียงพอ อีกทั้งคุณจะได้รับแสงตอนกลางคืนเป็นจำนวนมาก
     การรักษาวิธีหนึ่งเรียกว่าการส่องไฟด้วยแสงความเข้มสูง ซึ่งคุณจะได้รับแสงจากหลอดฟลูออเรสเซนต์เป็นเวลาหลายชั่วโมงในตอนเช้าเพื่อฟื้นฟูจังหวะชีวภาพของคุณ 

แล้วแสงช่วงกลางวันจะเป็นอย่างไร?

     ดูเหมือนว่าแสงในเวลากลางวัน จะช่วยปรับบาลานซ์ ร่างกายในเวลากลางคืนได้ ซึ่งการได้รับแสงจ้าเล็กน้อยในระหว่างวันจะสามารถช่วยเพิ่มเมลาโทนินในช่วงเวลากลางคืนได้ ซึ่งจะช่วยทำให้ร่างกายรู้สึกง่วง

(เมลาโทนิน คือ เป็นฮอร์โมนที่หลั่งออกมาช่วงกลางคืน สร้างมาจากสมอง โดยสมองจะถูกกระตุ้นให้สร้างเมลาโทนินในเวลาที่ไม่มีแสงหรือมีแสงสว่างน้อย เมื่อถึงเวลากลางคืนสมองจะหลั่งเมลาโทนินออกมาสู่กระแสเลือด ทำให้ร่างกายรู้สึกง่วง )

กิจกรรมอื่น ๆ กับการนอนหลับ

อาหารเช้า

      สำหรับมื้ออาหารแล้ว อาหารเช้าเป็นมื้อที่ง่าย ดังนั้นจึงควรเติมน้ำตาลให้กับสมอง การขาดแขลนพลังงาน และกิจกรรมที่ลดลงในระหว่างวัน อาจส่งผลต่อการนอนหลับในเวลากลางคืน แล้วก็พยายามงดรับประทานอาหารหรือของว่างใกล้กับเวลานอนให้ได้มากที่สุด

     เนื่องจากกิจกรรมการย่อยอาหารจะเข้าไปขัดขวางการนอนหลับ ในการศึกษาเมื่อเร็ว ๆ มีการใช้หนูทดลอง โดยผลทดลองแสดงให้เห็นว่าถ้าคนยังคงกินอาหารตอนนอนเป็นเวลา 1 สัปดาห์ติดกันจะส่งผลให้ส่วนของนาฬิกา Peripheral ของเปลือกสมองและตับนั้นจะเปลี่ยนไป

กาแฟ

     อาหาร และเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของคาเฟอีน เช่น กาแฟ ชาเขียว และช็อคโกแลต มีสารกระตุ้นอยู่ในนั้น และคนแพ้ง่ายควรงด 5 – 6 ชั่วโมงก่อนนอน 

      การสูบบุหรี่ก่อนเข้านอนก็ไม่เป็นผลดีเช่นกัน เพราะในบุหรี่นั้นมีสารนิโคตินที่เป็นสารกระตุ้นเหมือนกัน อีกทั้งยังไม่แนะนำให้ใช้แอลกอฮอล์ซึ่งมักใช้แทนยานอนหลับ แอลกอฮอล์ทำให้หลับง่ายขึ้นก็จริงแต่จะรบกวนการนอนในตอนเช้า

     การงีบหลับ 15 นาทีก็เพียงพอในการช่วยลดอาการง่วงในตอนบ่ายและเติมพลังได้ ในหมู่ผู้สูงอายุ การงีบหลับ 30 นาที สามารถลดอาการผลอยหลับได้และช่วยให้นอนหลับได้ดีในเวลากลางคืน

บทสรุป

     สุดท้ายนี้ ทางเราทราบดีว่าโรคที่เกี่ยวกับการใช้ชีวิตนั้นทำให้เรานอนไม่หลับ เพื่อป้องกันโรคที่เกี่ยวกับการใช้ชีวิต และนอนหลับฝันดี สุดท้ายนี้เรามาสร้างวิธีการใช้ชีวิตที่ดีกันเถอะ

ตารางนาฬิกาชีวิต

เรียงจากสีเทาเข้ม เทาอ่อน และสีส้ม

  • เข้านอนตามเวลาทุกวัน
  • ตื่นนอนตามเวลา และปล่อยให้แสงของตอนเช้า เข้ามารีเซ็ตนาฬิกาชีวิตของคุณ
  • อาหารมื้อเช้าเพิ่มพลังสมอง
  • กิจกรรมกลางวัน และแสงธรรมชาติทั้งกลางวัน และ กลางคืน
  • การงีบหลับระยะสั้น ๆ ก็มีประโยชน์
  • ไลฟ์สไตล์การออกกำลังกายเหมาะกับตอนเย็น
  • ทางที่ดีควรอาบน้ำก่อนนอนสัก 2 – 3 ชั่วโมง
  • หลีกเลี่ยงแสงไฟในเวลากลางคืน ใช้ไฟฟลูออเรสเซนต์ที่เป็นสีโทนอุ่น
  • ก่อนนอนไม่ควรทานอาหาร ดื่มกาแฟหรือชา แอลกอฮอร์ และ ไม่ควรสูบบุหรี่ก่อนนอน

ขอบคุณข้อมูลแปลจาก : กระทรวงสาธารณสุข แรงงานและสวัสดิการ ประเทศญี่ปุ่น

ใส่ความเห็น

อีเมลของคุณจะไม่แสดงให้คนอื่นเห็น ช่องข้อมูลจำเป็นถูกทำเครื่องหมาย *